Một nhà văn độc lập không cần một Văn đoàn độc lập

Nhạn biển





 Công việc sáng tạo của nhà văn vốn dĩ là một công việc độc lập, không phụ thuộc vào bất cứ tổ chức hay hệ tư tưởng nào. Những người bị phụ thuộc vào xu hướng, thị trường, hệ tư tưởng hay tổ chức mình tham gia thì không thể là nhà văn chân chính. Điều này có nghĩa là, nhà văn chân chính là phải đi một mình trên con đường riêng, bất chấp người khác có nói ngược nói xuôi. Đúng như nhà thơ Phùng Quán đã nói: "Tôi muốn làm nhà văn chân thật,  chân thật trọn đời.  Đường mật công danh không làm ngọt được lưỡi tôi Sét nổ trên đầu không xô tôi ngã.  Bút giấy tôi ai cướp giật đi Tôi sẽ dùng dao viết văn lên đá. " ("Lời mẹ dặn") Việc ra đời "Văn đoàn độc lập" không đồng nghĩa với việc kích thích các tác giả sáng tạo hơn trên con đường văn chương của mình, vì khả năng sáng tạo thì không một đoàn hội nào có thể mang đến được. Đó phải là động lực nội tại của nhà văn. Sự thực thì các tác giả của "Văn đoàn độc lập" bấy lâu nay chẳng có tác phẩm sáng tạo nào mà chỉ mải mê hô hào đám đông. Không có tác phẩm đồng nghĩa với việc mất dần uy thế trên văn đàn chính thống, họ cần tạo ra một điều gì đó để tên tuổi được nhắc lại. Họ đã bị "đường mật công danh" làm cho "ngọt lưỡi". Họ cho rằng: “Văn chương Việt Nam yếu kém có nguyên nhân chủ quan trước tiên thuộc chính người cầm bút là sự thờ ơ đối với trách nhiệm xã hội, vô cảm trước thời cuộc, quan trọng hơn nữa là thiếu độc lập tư duy, từ đó mà tự hạn chế năng lực sáng tạo”. Nhưng chính bản thân họ không có bất cứ tác phẩm nào nói lên được điều đó ngoài mấy bài chém gió trên blog và các website chống chính quyền. Hơn thế nữa, năng lực sáng tạo không có nghĩa phải gắn với trách nhiệm xã hội và thời cuộc. Với quan điểm như vậy, họ đang cố gắng chính trị hóa hoạt động sáng tác của nhà văn, nhà thơ. Thật chẳng khác nào họ đang khẳng định việc những nghệ sĩ đang lao động miệt mài với tư tưởng "nghệ thuật vị nghệ thuật" là "tự hạn chế năng lực sáng tạo". Văn đoàn Độc lập tuyên bố không cạnh tranh cũng không phụ thuộc vào Hội nhà văn Việt Nam, nhưng hành động và tuyên ngôn mang tính ly khai này giống như một sự khẳng định: "Chúng tôi có đám đông của chúng tôi, và chúng tôi sẽ tuyên chiến với các anh. Từ trước đến giờ, các nhà văn tự do không tham gia Hội nhà văn Việt Nam vẫn được xuất bản sách và nổi tiếng trong công chúng, họ mới thực sự là những nhà văn độc lập, điều đó đã là một sự chứng minh rằng không cần bất cứ hội đoàn gì, nhà văn chân chính vẫn là nhà văn chân chính. Một người không tham gia Hội nhà văn Việt Nam, nhưng lại tham gia Văn đoàn Độc lập thì tự bản thân người đó đã từ bỏ sự độc lập của mình để trở thành nạn nhân của bàn cờ chính trị. Nhà văn chân chính là người có thể thông qua các tác phẩm của mình để nêu lên các giá trị nhân văn, vẻ đẹp của cuộc sống hay biểu hiện một cách nhận thức thế giới khác. Không rõ những nhà văn như ông Nguyên Ngọc có còn nhớ những sứ mệnh cao cả này của nhà văn hay không? Hay ông chỉ là một người làm chính trị, lợi dụng văn chương để tiến thân. Thời chính quyền Cộng Sản còn đang trong thời chiến, ông chạy theo "bên thắng cuộc" bằng các truyện ngắn tô hồng hiện thực. Đến giờ, khi các nước phương Tây bắt đầu bao vây Việt Nam bằng các giá trị về tự do ngôn luận và dân chủ, thì ông lại hùa theo các nhà văn hải ngoại như Vũ Thư HIên, Bùi Chát...v...v... Rất mong các nhà văn, nhà thơ trở thành nhà văn, nhà thơ độc lập thật sự, chứ đừng trở thành thành viên nhỏ nhoi của một văn đoàn không đặt mục tiêu sáng tạo nghệ thuật lên trên mục đích chính trị.